tim

Afgelopen maand verzorgde Het Leertheater in samenwerking met Gemeente Amsterdam de basistraining Opvang & Nazorg. Deze twee trainingsdagen, georganiseerd voor zowel inwoners als groepen vrijwilligers en gebiedsmakelaars in Amsterdam Nieuw-West, biedt handvaten om elkaar te ondersteunen na een ingrijpende gebeurtenis. Zodat alle buurtbewoners beter in staat zijn om na een incident het gesprek met een slachtoffer aan te gaan, met een nog sterker gevoel van verbondenheid en lokale veerkracht als resultaat.

Er hangt een gemoedelijke sfeer in het buurthuis in Nieuw-West. De ambtenaren kletsen wat met de buurtbewoners, nippend van hun Marokkaanse thee. Iedereen is nieuwsgierig naar de twee jonge mannen van Het Leertheater (‘Krijgen we een show?’) die hen zometeen de theaterzaal in zullen roepen. Vandaag worden Luca en Tim bijgestaan door nieuwe aanwinst Charlie, die naast actrice ook als psycholoog is opgeleid. Want al belooft het een gezellige dag te worden, de onderwerpen die worden aangesneden zijn niet altijd mals. Gelukkig heeft de dag een fijne start.

Ook in de theaterzaal, waar Tim en Luca de theatrale aftrap spelen, zet de fijne sfeer zich voort. Ontspannen kijken de ambtenaren en bewoners naar de twee heren die verschillende situaties uitspelen. De vraag: hoe leg je het beste contact met iemand die iets heftigs heeft meegemaakt, bijvoorbeeld een gewapende overval? Na het rollenspel neemt iemand uit het publiek het woord. ‘Hartstikke herkenbaar dit. Dit maken we dagelijks mee, die verschillende manieren van communiceren en de emoties die daarbij komen kijken.’ De groep geeft een stuntelende Tim dan ook enthousiast aanwijzingen wanneer hij contact probeert te maken met Luca, de overvallen winkeleigenaar. Met resultaat.

Dat dat resultaat niet uit de lucht komt vallen, blijkt wel uit de eigen ervaringen van de deelnemers. Iedereen is wel eens in aanraking gekomen met iemand die iets heftigs heeft meegemaakt of heeft zelf in een spannende situatie gezeten, zowel de ambtenaren als de inwoners. ‘Het ene moment ben je bezig een buurtfeest te organiseren, het volgende moment ben je iets aan het aanhoren dat ook iets met jou doet,’ zegt een vrouw op de eerste rij. De rest knikt instemmend. Maar hoe ga je hier samen over in gesprek, en welke taal kun je gebruiken om ervoor te zorgen dat de ander zich gezien en gehoord voelt?

Samen met Tim en Luca gaat de groep op onderzoek uit, en aan het einde van de training hebben zich al verschillende mooie situaties voorgedaan. Zo vertelt een deelneemster tijdens een kringgesprek over een eigen ervaring waar ze nog steeds zichtbaar door aangedaan is. De rest van de groep voelt dit feilloos aan en past direct alles wat ze geleerd hebben toe, met een mooi moment van saamhorigheid als gevolg.

Bij de tweede trainingsdag wordt de focus een stapje verder gelegd: het geruststellen. Charlie deelt als psycholoog haar kennis over de verschillende soorten stressreacties; de normale reacties die je als mens kan hebben als een abnormale gebeurtenis (zoals een kort lontje, angstig gedrag of slecht slapen). In de gesprekken na een ingrijpende gebeurtenis kan stress op verschillende manieren tot uiting komen. De deelnemers krijgen eerst theorieles over deze verschillende reacties, en handvaten over hoe ze hier het beste mee om kunnen gaan.

Na de nodige kennis te hebben opgedaan komen de deelnemers langs bij Charlie, Luca en Tim, die in deze casus alledrie getuigen waren van een schietpartij met dodelijke afloop, maar een heel andere stressreactie hebben. Zo heeft Tim ‘vermijden’, Luca ‘herbeleven’ en Charlie ‘hyperalertheid’. Al deze reacties vragen net een andere manier van geruststellen. De deelnemers konden hierdoor hun nieuwe kennis direct uitproberen en in de praktijk brengen, wat ze erg goed beviel.

Na afloop van de tweede trainingsdag waren er veelal positieve geluiden te horen. Men had veel nieuwe inzichten opgedaan en veel geleerd, waarbij de overgang van theorie naar praktijk en de afwisseling tussen alle vormen die voor Het Leertheater zo kenmerkend is erg waardeerden. ‘We hadden al veel in onze bagage, maar nu voelt dat nog steviger. Dit geeft echt een houvast voor de toekomst!’ De band tussen de buurtbewoners in Nieuw-West is nog verder versterkt.

Review deelnemer:

“Zojuist de 2 daagse training nazorg afgerond. Ik heb dit als zeer prettig ervaren.  De training mag als zeer geslaagd worden gezien.”

In november leverde heeft Het Leertheater een bijdrage aan de Week van je Werktoekomst van gemeente Tilburg.

Tijdens deze week speelden Charlotte, Annemieke, Tim en Luca hun theatrale aftrap drie keer voor een live publiek, bestaande uit medewerkers van gemeente Tilburg. Bij deze voorstelling, geschreven door hun vaste tekstschrijver Kees van Loenen, representeerde iedere speler een andere kleur van het Insights model: rood, groen, geel en blauw. Door de kleuren een stem en gezicht te geven en hun interacties uit te spelen, werd het gedrag van de verschillende kleuren echt ervaren. Dit maakt de kleuren voelbaar en helpt bij het herkennen van kleurrijk gedrag bij jezelf en bij anderen.

Confrontatie met humor

Zo speelde Luca de kleur rood: vastberaden en prestatiegericht, met als valkuil dominant of zelfs agressief gedrag. Na een woede-uitbarsting van Luca is Annemieke zichtbaar aangedaan, maar weet ze als groene, passieve kleur niet hoe ze hem daarmee moet confronteren. ‘Als Luca zo tekeergaat dan klap ik dicht. Kan ik niks meer zeggen, niks meer doen. Ik verstijf helemaal, zo vreselijk…’ Met behulp van de vrolijke Charlotte (geel) weet ze zich uiteindelijk toch tegen Luca uit te spreken. Onder toeziend oog van Tim (blauw), die fanatiek notuleert en ondertussen op zoek is naar een kader om hun voorstelling in te plaatsen.

Het is kortom een kleurrijke chaos, met momenten van confrontatie maar ook zeker momenten met humor. Door de kleuren groots neer te zetten en met elkaar te laten botsen, ontdekken ze spelenderwijs hoe ze met elkaar om moeten gaan en wat ze van elkaar kunnen leren. En dat zorgt naast de nodige dosis humor ook voor herkenning bij het publiek.

Een rode kijker

Toen Luca tijdens het nagesprek aangaf hoe belangrijk het is je bewust te zijn van al je kleuren, aangezien iedereen alle kleuren in zich heeft, klonk er uit het publiek: ‘Dat vind ik zo’n gezever.’

Hierop keek Luca de man geamuseerd aan. ‘Jij bent vast rood?’

‘Dat ben ik zeker!’ antwoorde hij prompt.

Later kwam de toeschouwer hier nog op terug: hij had ingezien dat het belangrijk is om je bewust te zijn van het kleurenmodel, want dan kon hij het gaan inzetten. Wederom een rood antwoord, maar wel een goed voorbeeld dat er tijdens de voorstelling een hernieuwd bewustzijn van elkaar is ontstaan – ook bij de rode kijkers.

Gesprekken na de voorstelling

Na afloop van de drie voorstellingen was er genoeg stof tot napraten. Zo ging een team waar het de laatste tijd wat stroef liep na de voorstelling samen lunchen. Zij gaven bij terugkomst aan hoe prettig ze samen hadden kunnen praten door de voorstelling als kapstok te gebruiken. Doordat ze zichzelf en anderen hadden herkend, werd het makkelijker om over hun onderlinge dynamiek te praten.

Projectmanagement ondersteuner Jeanine Dik kwam nog naar ons toe om haar ervaring te delen: ‘Het Leertheater heeft me echt verrast! Leuk om op deze manier meer te leren over mijn eigen kleur, en die van collega’s. Heel waardevol voor onze samenwerking!’

Positieve beoordeling

Naast onze theatrale aftrap werden er in totaal 18 trainingen gegeven tijdens de Week van de Werktoekomst. Bij al deze trainingen werd geïnventariseerd hoe goed ze bevallen zijn. We waren blij verrast dat onze positieve ervaring wederzijds was: Het Leertheater is beoordeeld met een 8,5 en staat daarmee bovenaan de lijst. Een mooie beoordeling voor een leerzame dag met mooie momenten.

Review Fleur Kelders, beleidsmedewerker P&O:

“Ik kijk terug op een prettige samenwerking met het Leertheater, zowel organisatorisch, als de workshop zelf. Professioneel, uitdagend en inspirerend was het zeker!”

Ook dit jaar heeft Het Leertheater een bijdrage geleverd aan de Dag van de Mantelzorg.

In samenwerking met Werk&Mantelzorg verzorgden wij een workshop voor gemeente Den Haag, die vanuit het Holland Park Media studio  live werd uitgezonden voor de medewerkers thuis. De theatrale workshop, met spel van Tim en Luca, baseerde zich op een onderzoek van Wies Kerkvliet van Werk&Mantelzorg. Haar onderzoek richtte zich op de huidige stand van zaken omtrent mantelzorg bij gemeente Den Haag. Het Leertheater is daarbij gevraagd om de situaties die uit haar onderzoek naar voren kwamen voelbaar te maken.

Tim en Luca speelden situaties rondom verschillende stellingen uit, zoals ‘mantelzorg kan iedereen overkomen’, of: ‘mantelzorg komt bij ons in de organisatie niet voor’. Aan de hand hiervan ging Martijn Tillema van Werk&Mantelzorg met vijf ervaringsdeskundigen in gesprek. Hoe keken zij tegen deze situaties aan? En wat vonden zij van de rol die Tim of Luca speelde?

Van onderzoek naar ontroering

Een van deze ervaringsdeskundigen, die allen mantelzorg combineerden met hun vaste baan, betrof een moeder van een zeventienjarige dochter met een hersenaandoening. Tot zes weken geleden wist zij niet dat ze een mantelzorger is. Ze dacht altijd: ik ben moeder en deze zorg hoort erbij. Toen Tim de stelling innam dat er een stigma bestaat dat mantelzorg alleen draait om mensen van middelbare leeftijd die voor hun bejaarde ouders zorgen – terwijl mantelzorg veel meer is dan dat – herkende zij zich hier enorm in.

Dit soort mooie momenten van herkenning waren er meer gedurende de workshop. Zo speelden Tim een pusherige leidinggevende die zonder pardon over de signalen van overwerkte mantelzorger Luca heen walste. Martijn vroeg de aanwezigen hierop: welke tips zouden jullie aan de leidinggevende willen geven? Toen Tim en Luca daarna de situatie nog een keer speelden, werd een van de aanwezigen overvallen door hoezeer het haar raakte. Ze zag voor het eerst het begrip dat ze zelf al die tijd zo gemist had.

Het Leertheater maakte kortom voelbaar wat je denkt te weten. Ook Wies gaf aan Het Leertheater met hun menselijke insteek een echte toevoeging te vinden op haar wetenschappelijke onderzoek:

Toegegeven: ik moest uit even uit mijn comfort zone toen mijn collega met het voorstel kwam om mijn onderzoeksbevindingen terug te gaan koppelen door het leertheater in te zetten. Gelukkig heb ik mij over de drempel heen gezet, want door het leertheater werden de resultaten echt voelbaar. Hierdoor ontstond direct herkenning, erkenning, wederzijds begrip voor elkaars perspectief en motivatie om samen met het thema aan de slag te gaan. Wat wil een onderzoeker nog meer?!? Wat mij betreft kunnen we elkaar enorm versterken, dus is dit zeker niet onze laatste samenwerking!

Je ziet Luca en Tim van Het Leertheater tijdens hun Theatrale Aftrap waarin zij de huidige stand van zaken van de werkende mantelzorgers voelbaar maken.

De impact van zaken voelbaar maken

Naast deze succesvolle workshop verzorgden we later op de dag de theatrale aftrap voor het online event Mantelzorg Werkt, opgenomen en uitgezonden in het prachtige rijksmonument De Remise te Den Haag. Onder leiding van Sander Schimmelpenninck kwamen er diverse kopstukken uit het werkveld aan het woord. Onze theatrale aftrap, door Kees van Loenen speciaal voor dit event geschreven, werd ingezet om het programma wat meer kleur te geven en de huidige stand van zaken naast bespreekbaar ook voelbaar te maken. Een van de aanwezige sprekers nam na afloop nog een moment om ons op te zoeken en een ervaring te delen.

Reactie Marieke Nienhuis, beleidsadviseur Gezondheid & Welzijn bij de GasUnie:

Ik was erg onder de indruk van hoe Tim en Luca de impact van mantelzorg in relatie tot het werk hebben weten neer te zetten. Het kwam echt bij me binnen.

In maart verzorgde Het Leertheater een zoommeeting voor 19 studenten van stichting BouwTalent regio Zuid, hét expertisecentrum van duaal studeren. De deelnemers hadden elkaar voor deze zoommeeting nog niet ontmoet, maar konden vanwege de huidige coronamaatregelen niet in het echt kennismaken. Dat terwijl ze diezelfde dag wel aan verschillende online workshops met elkaar zouden deelnemen.  Voorafgaand aan deze workshops werd er afgetrapt met een online kennismaking van Het Leertheater. Zodat iedere student al iets meer van elkaar wist dan alleen de naam die op het beeldscherm staat, en iedereen een boost kreeg om actief met elkaar aan de slag te gaan tijdens de workshops.

Van potlood tot theepot

Op een ludieke manier kennismaken in een online omgeving, hoe pak je dat aan? Tim en Luca zetten de studenten direct aan het werk. ‘Hoi ik ben Luca.’ ‘En ik ben Tim. Pak allemaal maar een rood voorwerp.’ Niet nadenken, gewoon meteen op zoek naar iets roods. Nadat alle studenten weer voor hun beeldscherm zaten met een rood voorwerp, variërend van potloden tot een theepot, werden ze er nog een keer op uitgestuurd; voor een groen voorwerp dit keer. Na een korte zoektocht verschenen er dit keer vooral groene bierflesjes in beeld – het blijven natuurlijk wel studenten.

Bij het groene voorwerp vroegen Tim en Luca de deelnemers er een woord aan te koppelen dat iets over henzelf zei, waarop zij dit weer aan die persoon terug konden koppelen. Zo noemde een deelnemer met een bierflesje zichzelf een teamspeler die van gezelligheid houdt.

Alles mag er zijn

Nadat alle deelnemers zich op deze manier kort hadden voorgesteld, speelden Luca en Tim verschillende stellingen voor hen uit. Aangezien de studenten van BouwTalent duaal studeren en hun opleiding dus met een baan combineren, gingen de stellingen over conflicten tussen een werkbegeleider (Tim) en een werkende student (Luca). De studenten toonden na afloop met hun rode of groene voorwerp met wie ze het eens waren. Dit gebeurde in een luchtige sfeer, waarin de deelnemers ook actief moesten verantwoorden waarom ze voor de een of de ander kozen. Zo speelde Luca op een grappige manier de verontwaardigde student: ‘Waarom ben je het niet met mij eens? Ik heb toch gewoon gelijk?’

Zowel eens als oneens mocht, want, zo stelden Tim en Luca voorop: alles mag er zijn. Er was tussendoor ook genoeg ruimte voor een grapje hier en daar; zodra de stelling ‘Een biertje drinken voor de werkdag mag’ aan bod kwam, proostten er spontaan een aantal bierflesjes richting de camera.

Op naar de workshops!

De studenten hebben elkaar in driekwartier tijd op een ontspannen manier leren kennen, waarbij er oog was voor elkaar als individu en de kracht van de groep. Tijdens de kennismaking werd er een losse sfeer gecreëerd zodat de studenten daarna actief de workshops in konden gaan. BouwTalent was zodanig enthousiast over deze werkvorm dat ze deze nogmaals willen inzetten en uitkijken naar een langdurige samenwerking met Het Leertheater.

Review Monique:

”Waar we precies blij van werden? Dat ze een veilige en vertrouwde situatie weten te creëren, zelfs in een online setting met studenten die elkaar niet kennen.
Door hun ‘spel’ wisten ze studenten aan het denken te zetten en te activeren, maar bovenal de ruimte te geven tot het delen van persoonlijke verhalen. Niet alleen inhoudelijk maar ook op gevoelsniveau. De positieve energie was voelbaar!””

In september heeft Het Leertheater bijgedragen aan een onderdeel van de teambuilding dag van de IT-afdeling van de HVA. Luca, Tim en Annemieke zijn voor deze ochtend samen met hen aan de slag gegaan in De Veranda in Amstelveen.

Waarom we nodig waren?

Omdat het om een teambuilding dag ging, was het doel om op een interactieve manier een serieus onderwerp luchtig te bespreken. Zij wilden tijdens deze dag het thema feedback introduceren. En het team op een leuke en effectieve manier bewust maken van het nut van feedback geven en ontvangen. De behoefte aan het inzetten van feedback was er voor zowel tijdens online- als offlinegesprekken.

Hoe we het aangepakt hebben?

Het Leertheater heeft herkenbare scenes geschreven en gespeeld die plaatsvinden op de werkvloer van de HVA waarin feedback gegeven kon worden. De eerste keer dat we de scenes speelden, lieten we dit spaak lopen. Aan de groep vroegen wij of zij tips hadden om het gesprek soepeler te laten verlopen. Er werden langzaamaan mooie aanzetten gegeven om het 4G-model te introduceren. Na deze uitgelegd te hebben, speelden wij de scenes nog een keer aan de hand van dit model. Zo werd het effect hiervan voor de deelnemers goed zichtbaar.

”Ik wil graag oefenen!”

Aan het eind van de ochtend stapten er een paar vrijwilligers naar voren om het samen met ons op de vloer zelf uit te proberen. Dit vinden wij als Het Leertheater de mooiste momenten tijdens trainingen! We merkten dat de deelnemers de materie zich snel eigen wisten te maken en konden zo op een mooie manier zelf ervaren wat voor effect het heeft om feedback te geven.

Review Leontine:

”Ik vond jullie gedrag en gespeelde scenes zeer uitlokken tot nadenken over het gevoel wat je krijgt bij bepaalde situaties. Dit heeft als gevolg dat ik me meer ga toespitsen om te benoemen wat mij belemmert in mijn ‘optimaal’ functioneren. Dank jullie wel!”